Publicaties studenten en cursisten

Vierdejaarsstudente toneel Esther van der Krol won de Editio Debutantenschrijfwedstrijd 2017. Haar toneelscène Belgisch werd uit 453 inzendingen door de vakjury gekozen als beste inzending van dit jaar. Ook werd ze geselecteerd voor een workshop bij De Tekstsmederij, een inspirerende werkplaats waar professionele toneelschrijvers en regisseurs met elkaar aan het werk gaan. Ook in 2017 verscheen bij De Nieuwe Toneelbibliotheek haar toneelstuk Vuile was en witte lakens.

‘Mijn ouders zaten vroeger bij het amateurtoneel en dan mocht ik altijd op de eerste rij en op de lagere school flanste ik het ene na het andere toneelstukje in elkaar, dus het klopt achteraf gezien wel dat ik daar iets mee ben gaan doen. Toch heb ik als kind nooit gedacht: ik kan schrijver worden. Ik ging pas een schrijfcursus doen nadat ik vier jaar geleden een man op straat had gereanimeerd. Dat was zo’n heftige ervaring dat ik het van me af wilde schrijven. Tijdens de cursus bleek dat ik schrijven écht heel leuk vind. En de docent zei dat ik aanleg had voor dialogen dus ging ik een cursus toneel bij de Schrijversvakschool doen. Na die cursus wilde ik er niet meer weg...

In het eerste jaar van de vakopleiding snuffel je aan de verschillende genres: toneel, poëzie, proza, scenario en essay. Dat legt onvoorziene talenten bloot. Ik was niet zo goed in poëzie, maar laatst beschreef iemand mijn toneelwerk als 'aardse poëzie', een groot compliment. En hoewel ik de opleiding was gaan doen om toneel te gaan schrijven, kwam ik erachter dat ook proza mij lag. In het tweede jaar kies je twee vakken, voor mij werden dat proza en toneel. Aan het eind van het tweede jaar kies je een hoofdvak waar je je de laatste twee jaar op gaat toeleggen. Het schrijfproces bij proza vind ik minder boeiend, terwijl ik van toneel écht blij word, dus dat was een logische keuze. Nu ik in het derde jaar zit merk ik dat ik discipline om te schrijven heb opgebouwd. Dat moet ook wel, want in het derde jaar bereid je je voor op het professionele schrijverschap: als schrijver moet je kilometers maken. Ik lees veel toneel. Dat gelul over waar een stuk over gaat, heb ik nu wel gehad. Hardop voordragen wat ik nu elke week met een paar mede-studenten doe, daar heb ik wat aan. Door de dialogen te horen, voel je direct wat de schrijver bedoelt.

Het bijzondere aan de opleiding vind ik dat je zo veel verschillende docenten krijgt. Niet alleen verdiept je schrijven zich door de feedback en het oefenen van allerlei technieken, maar je leert ook de invalshoeken van docenten kennen. De focus is bij iedereen weer anders en stimuleert daarmee een fase in je ontwikkeling. Bij Marieke ter Doest werkte ik vooral aan de opbouw van een heel stuk, terwijl Jan Veldman mij leerde te focussen op ritme. Met regisseur Kasper Kapteijn kan ik heel goed sparren over de beroepspraktijk, want je wilt uiteindelijk toch gespeeld worden? Ook kreeg ik les van Judith de Rijke, door haar ben ik mijn eigen stem gaan ontdekken. Wat voor stem dat is? Goede vraag en gek om dat zo uit te spreken. Rauw, denk ik. Ja, rauw en confronterend. En dat is in contrast met mezelf: ik ben doorgaans nogal braaf.

Ook in mijn werk zijn contrasten belangrijk. Mijn manier is om een pijnpunt in mijzelf te pakken en van daaruit een stuk te ontwikkelen. Ik bouw daar omheen als het ware, en zet de tekst vervolgens in een logische partituur.
Op dit moment werk ik aan een stuk over een leerkracht. Voorheen gaf ik les in het basisonderwijs. Op een gegeven moment kreeg ik een leerling in de klas die het verschrikkelijk moeilijk had. Er waren ouders, hulpverleners, instanties en ik zag het alleen maar bergafwaarts gaan. Ik hield zo veel van dat kind maar stond machteloos. In die pijn, díe frustratie zoek ik het contrast. Mijn hoofdpersonage houdt zielsveel van haar leerling. Toch laat ik haar iets heel ergs doen, iets dat juist niet past bij wat je verstaat onder het liefdevolle. Daarmee heeft mijn hoofdpersonage een innerlijk conflict en daar speel ik mee. De contrasten versterk ik verder door te werken met dat wat een leerkracht nooit mag laten zien, maar wat ik ‘de wereld achter de leerkracht noem’. Dat masker mag nooit af, dat zou niet professioneel zijn, maar wat gebeurt er als het wel af gaat?

Je weet niet of je in de toekomst succes zult hebben als schrijver, het enige wat je weet is dat je een schrijver bent. Daar ligt mijn focus en met die instelling belandde ik op de longlist van de Editio Debutantenschrijfwedstrijd 2017. Ik stuurde een scѐne uit mijn toneelstuk op omdat ik dacht: waarom niet? Toch had ik nooit verwacht dat ik ook echt zou winnen. Zo overwoog ik nog om naar de kapper te gaan in het kader van de uitreiking maar dat leek me dus niet nodig: vaak is het toch proza dat wint.
We zaten in de zaal en Thomas Verbogt ging het publiek vertellen wie er gewonnen had. Hij haalde details aan uit het werk van de winnaar en langzaam drong het tot me door: ‘Hѐ, dat lijkt wel mijn stuk waar hij het over heeft…’

Sinds ik op de Schrijversvakschool zit, stel ik mijzelf voor als: ‘Hoi, ik ben Esther, ik ben schrijver.’ Ik heb visitekaartjes laten drukken waar het op staat. Het is geen zelfoverschatting, ook ik ben onzeker, maar ik wil me gewoon niet laten weerhouden door opmerkingen als ‘dat jij toneelschrijver wilt worden - daar zijn er al zoveel van!’ Uitspreken dat ik schrijver ben, betekent voor mij overgave aan mijn schrijverschap. Het is nu eenmaal het doel in mijn leven en dat serieus nemen is de enige optie. Die prijs winnen is een bevestiging daarvan: na alle uren die ik maakte achter dat computertje, is het geweldig als er opeens een stem van buiten zegt dat je het goed doet.’

De vakjury van de Editio Debutantenschrijfwedstrijd over Belgisch:

"Heerlijk absurd verhaal dat zijn kracht haalt uit het niet-gezegde en dat uit de mond van acteurs nog beter zal klinken dan op papier.
Er is echt om de dingen heen geschreven, waardoor het verhaal allerlei betekenissen en lagen krijgt buiten wat er staat."
De vakjury: Thomas Verbogt (fictie), Michael Bijnens (fictie), Auke Kok (non-fictie), Jos Versteegen (poetry slam), Timen Jan Veenstra (toneelschrijven) en Iris van Vliet (scenario)

Esther werd geïnterviewd door Femke Baljet.

Vuile was en witte lakens kost €10,00 en je kunt het bestellen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.